گروه بین‌الملل مشرق - برای بسیاری از بازیگران همسو با دولت سوریه این موضوع یک فرصت و برای مخالفان حکومت در این کشور نیز یک تهدید محسوب می‌شود. هر چند ارتش سوریه در صحنه نبرد میدانی دست برتر دارد اما امروزه کشور سوریه با مشکلاتی مواجه است که اگر فکر چاره‌ای برای آن نشود، می‌تواند کل منطقه را با تنش و مشکلات جدی مواجه ساخته و امنیت ملی ایران را نیز در سطح منطقه تحت الشعاع قرار دهد. می‌طلبد جمهوری اسلامی ایران با نفوذ و قدرتی که در بین کشورهای منطقه بویژه در محور مقاومت کسب کرده، از این فرصت استفاده کند. در ذیل ملاحظات پنجگانه از حقایق پنهان بحران در سوریه مورد بررسی قرار می‌گیرد: 

یک: بادهای طایفه‌گری نجد و آناتولی جامعه سوریه را تهدید می‌کند

سوریه از 23 مؤلفه قومی، دینی و مذهبی تشکل شده است، جامعه سوریه که تا 2 سال پیش الگوی همزیستی مسالمت‌آمیز قومی، دینی و اجتماعی در منطقه بود، اکنون در معرض تهدید نسیم‌های مرگبار طایفه‌گری و قومی‌گرایی که از نجد و آناتولی می وزد، قرار گرفته و چسبندگی و انسجام بافت‌ها، مولفه‌ها و طیف‌های این جامعه، مورد تهدید و چالش است. مردمان سوریه با تمامی طیف‌های قومی و دینی یک زندگی دسته‌جمعی کاملاً مسالمت‌آمیز، مشترک و ملی داشتند اما با ورود سلفی‌ها و وهابیت بویژه گروهک‌های سازمان یافته القاعده در این کشور، هویت دینی و قومی شهروندان آماج هدف قرار گرفت.

اکنون که زمان آمیزش خواسته‌های بر حق ملی و مردمی با توطئه‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های سیاسی- امنیتی و فتنه‌های بازیگران منطقه و فرامنطقه می‌باشد، رنگ و بوی زمانه در سوریه قدری تغییر یافته و تشکیک و سوءظن ملی و مردمی در کوچه و بازار این دیار جای خیلی چیزها را گرفته است. این تشکیک، انسجام ، وحدت ملی و هویتی مردم و آینده سوریه را به مخاطره سهمگینی می‌اندازد و در آینده نه چندان دور، معضلات و تبعات سوئی در پی خواهد داشت که باید چاره‌اندیشی شود. 

دو: ناهنجاری‌ها و پدیده‌های منفی اجتماعی و فرهنگی جامعه سوریه را تهدید می‌کند

حوادث دو سال گذشته در تاریخ ملت سوریه، تجربه تلخی بوده که در طول تاریخ معاصر این کشور بی مانند بوده است. درگیری‌های مسلحانه و مقابله نظامی میان دولت و معارضان، ارتش سوریه و معارضان مسلح سلفی، پدیده‌های ناخوشی و ناهنجاری‌های رنگارنگ منفی و بیمارگونه در جسد و بنیه فرهنگی و اجتماعی این ملت به وجودآورده است که احتیاج به درمان دارد.

قوانین خشن و غیر انسانی سلفی‌ها که برگرفته از آموزه‌های ابن تیمیه می‌باشد، شهروندان سوریه را به ستوه آورده است، قتل و کشتارها، بریدن سر شهروندان، اعدام‌های خشن، سوزاندن حامیان بشار اسد، قطع راه‌های مواصلاتی و جلوگیری از ورود کالاهای اساسی و دارو و لوازم پزشکی، فراگیر شدن بیماری‌های خطرناک در برخی مناطق محاصره شده مانند نبل و الزهراء در اطراف حلب، حمله به تاسیسات زیربنایی مانند سیستم‌های آب، برق، انبارهای غلات و مواد غذایی و ... تنها بخشی از آلام این مردم است که اگر چاره جویی نشود، به مراتب خطر آن از مرزهای سوریه فراتر خواهد رفت.

سه: آوارگان سوری

واقعیت امر این است که در چند سال اخیر، آغوش مهربان ملت سوریه جهت پذیرایی از آوارگان فلسطینی، لبنانی و عراقی بطور کریمانه باز بوده، اکنون بخاطر رخدادهای اخیر، ملت سوریه خود آواره شده و قربانی توطئه‌های غربی و برخی سران عرب گشته و بسان کالاهایی برای تجارتخانه دولتمردان ترکیه و شیوخ عرب تبدیل شده‌اند. پدیده کوچ اجباری و آوارگی آن هم به این گستردگی (نزدیک به 2 میلیون و 500 هزار سوری دچار این ناهنجاری اجتماعی شده‌اند) مشکلات عدیده‌ای برای دولت و جامعه این کشور به وجود آورده و هرگونه ضعف در مدیریت و مهار مناسب و انسانی این پدیده بطور روشن تبعات امنیت، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای آینده سوریه به عنوان دولت ـ ملت در پی خواهد داشت که باید مراقبت کرد.


چهار: قتل، ربایش و مثله کردن «شغل» پر درآمد در سوریه

قتل، ترور، ربایش، مثله‌کردن، جرایمی هستند که هم اکنون بخاطر انتقام طایفه‌ای و محلی بیمارگونه افراد و گروه‌های معدودی در سوریه رخ می‌دهد. پدیده ربایش،ترور، انفجار حتی حضور در جبهه مخالفان اعم از مسلح و سیاسی، هم اکنون در بسیاری از مناطق سوریه به صورت حرفه و شغل پردرآمد تبدیل شده است.

بر اساس آنچه گفته شد، تداوم آسیب دیدگی زیرساخت‌ها و بنیه اقتصادی این کشور، ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی فوق را در آینده نه چندان دور تشدید و ریشه‌دار خواهد کرد. این ناهنجاری‌های اجتماعی و امنیتی به این گستردگی در سوریه بی‌سابقه بوده و مردم را گرفتار انواع مشکلات و معضلات کرده است. مشکل و معضل سیاسی و امنیتی در این کشور بر سر شکل و مدل نظام سیاسی و رویکردهای آن حتی در پیچیده‌ترین وضعیت و شکل، اگر به دست خود ملت سوریه بود، قابل حل بود ولی عامل خارجی و تقاطع اهداف، منویات و منافع آن نمی‌خواهد به این سادگی این مشکل حل شود و یا راه حل مناسبی برای آن پیدا شود.

پنج: تبعات منطقه‌ای و بین‌المللی بحران در سوریه

تداوم وضعیت بحرانی سوریه و نیافتن راه حل سیاسی که آحاد ملت سوریه آن را قبول کند، مصائب و مشکلات عمیق و تهدیدزایی برای جامعه و دولت ـ ملت سوریه به بار خواهد آورد. در بعد فرهنگی و اجتماعی ناهنجاری‌ها و معضلات خطرناک 5 گانه ذیل برای آینده سوریه و منطقه متصور است :

1ـ تدوام خشونت، کشتار و ارسال اسلحه برای معارضان مسلح و هجمه رسانه‌ای برای تشدید و توسعه دامنه تنش و بحران. این مسئله خطری است که عضوی از جامعه ملل به نام سوریه (دولت ـ ملت سوریه) را تهدید می‌کند و استمرار این تهدید صلح و امنیت منطقه و جهان را به ورطه و مخاطره جدی می‌اندازد.

2ـ ادامه بحران سیاسی و امنیتی سوریه انسجام، وحدت ملی و یکپارچگی سوریه را تهدید می‌کند و این کشور را در مسیر یک جنگ داخلی و طایفه‌ای قرار خواهد داد که تجزیه و فروپاشی سوریه به عنوان یک واحد سیاسی دولت ـ ملت می‌تواند یکی از تبعات منفی و خطرناک آن باشد.

3- استمرار اوضاع متشنج این کشور در ابعاد و سطوح مختلف، جامعه سوریه را با تمام مولفه‌های 23 گانه آن، در معرض انواع مشکلات فرهنگی، اجتماعی، انسانی و اقتصادی قرار خواهد داد. این وضعیت ناهنجار، بطور مستقیم و غیر مستقیم ثبات و بقای حالت همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه سوریه را به شدت تهدید خواهد کرد.

4ـ تداوم تنش در این سرزمین دامنه مصایب و فاجعه آوارگی یک ملت توسعه خواهد داد که در ابعاد مختلف و به انحای متفاوتی هزینه‌های امنیت ملی کشورهای سوریه و منطقه را افزایش خواهد داد. بقای پدیده آوارگی و تشتت خانواده‌های سوری، معضلات ناهنجاری برای بافت اجتماعی و انسانی این کشور در پی خواهد داشت و به سیر طبیعی یک ملت متمدن و صلح طلب مانند سوریه انواع گزنده های خواهد رساند.

5ـ تبدیل سرزمین سوریه به موطن و قلمروی جهاد و مجاهدت و افغانی کردن قضیه این کشور توسط آل سعود و برخی از کشورهای خلیج فارس، یک تهدید مستقیم و مسلم برای سوریه، منطقه و جهان است. همچنین مصادره کردن خواسته‌ها و مطالبات برحق ملت سوریه به نام جهاد و سلفی‌گری توسط اعراب متحد صهیونیسم بین‌الملل و غرب وحشی و آزمند، یک جنایت تاریخی در حق ملت متمدن سوریه است.